Typische overgangsverschijnselen zijn:

• menstruatieveranderingen: de menstruatie komt onregelmatig, kan langer of korter duren of geeft veel meer of juist veel minder bloedverlies dan u gewend was;
• opvliegers: dit zijn plotselinge, korte, hevige warmteaanvallen. Uw gezicht, hals en/of borst worden rood en u kunt opeens heftig gaan transpireren. Ook `s nachts kunt u een opvlieger krijgen;
• vaginale klachten: de wand van de vagina wordt kwetsbaarder, omdat het slijmvlies dunner wordt. Ook vermindert de aanmaak van vaginaal vocht. Vrijen kan daardoor pijnlijk worden. Er kan een branderig gevoel optreden.

• Vooral als u veel of vaak ongesteld bent, is het belangrijk dat u in een goede conditie bent. Zorg voor gezonde voeding met voldoende ijzer (vlees, bladgroenten, noten) en voor dagelijks voldoende lichaamsbeweging.
• Draag bij opvliegers luchtige kleding. Gebruik op bed katoenen lakens die vocht goed opnemen.
• Bij vaginale klachten kan het helpen meer tijd te nemen bij het voorspel en/of een glijmiddel te gebruiken.
• Ook bij onregelmatige menstruaties is er nog een kans op zwangerschap. Blijf een anticonceptiemiddel gebruiken als u niet zwanger wilt worden.

Bron: Nederlands Huisartsen Genootschap.
Laatst bijgewerkt: 29 augustus 2006.

Vrouwelijke geslachtshormonen
Oestrogeen- en het progestageenhormoon zijn vrouwelijke geslachtshormonen. Zij regelen samen de menstruatiecyclus. De geneesmiddelen met oestrogeenhormonen vullen de verminderde hoeveelheid oestrogenen in het lichaam tijdens de overgang aan.

Overgangsklachten als opvliegers, zweetaanvallen, slaapproblemen, prikkelbaarheid, botontkalking, stemmingswisselingen en het droger worden van de vagina nemen hierdoor af. Deze hormonen worden alleen voorgeschreven als uw klachten ernstig zijn en uw dagelijks functioneren beperken. Het is namelijk bekend dat vrouwen die deze hormonen gebruiken een verhoogd risico op borstkanker hebben. Daarom is het van belang elk half jaar met uw arts de voor- en nadelen van het gebruik te heroverwegen en te kijken of het gebruik van de middelen nog nodig is.

Oestrogeenhormonen kunnen alleen worden gegeven, of in combinatie met progestagenen.

De progestageenhormonen voorkomen dat het baarmoederslijmvlies, onder invloed van de oestrogeenhormonen, bovenmatig gaat groeien.

• Oestrogeenhormonen, zonder gelijktijdig gebruik van progestageenhormonen, worden voorgeschreven aan vrouwen bij wie de baarmoeder is weggehaald.
  • Voorbeelden van oestrogeenhormonen, niet om in te nemen, zijn estradiol neusspray, estradiol-implantatietablet, estradiol pleisters, estradiol in de vagina en estriol in de vagina.
  • Voorbeelden oestrogeenhormonen om in te nemen, zijn estradiol, estriol en geconjugeerde oestrogenen.

• Progestageenhormonen worden gegeven aan vrouwen die hun baarmoeder nog hebben en voorkomen dat het baarmoederslijmvlies, onder invloed van de oestrogeen hormonen bovenmatig gaat groeien. Middelen met alleen progestageenhormonen worden bij overgangsklachten gebruikt in combinatie met bovenstaande middelen met alleen oestrogeenhormonen. Voorbeeld en zijn dydrogesteron, medroxyprogesteron, norethisteron en tibolon.
• De vaste combinatie van oestrogeenhormonen met progestageenhormonen wordt alleen voorgeschreven aan vrouwen die hun baarmoeder nog hebben. De progestageen hormonen in deze preparaten voorkomen dat het baarmoederslijmvlies, onder invloed van de oestrogeenhormonen, bovenmatig gaat groeien. Voorbeelden zijn estradiol met dydrogesteron, estradiol met norethisteron, geconjugeerde oestrogenen met medrogeston, geconjugeerde oestrogenen met medroxyprogesteron en geconjugeerde oestrogenen met norgestrel.

Clonidine
Clonidine heeft verschillende effecten, onder andere op de bloedvaten. Het werkt alleen tegen opvliegers en zweetaanvallen, niet tegen andere overgangsklachten.

Antidepressiva (paroxetine en venlafaxine)
Antidepressiva werken alleen tegen de opvliegers en zweetaanvallen en niet tegen andere overgangsklachten. Ze verminderen de ernst en de frequentie van de opvliegers.