Behalve het gewenste effect kan dit middel bijwerkingen geven.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Regelmatig

• Ernstige afwijkingen aan de ongeboren baby, zelfs na een enkele dosis. Als u zwanger bent of zwanger raakt tijdens de behandeling of binnen een maand na het laatste gebruik is de kans op deze afwijkingen zeer groot. Vier op de tien baby's overlijdt daardoor. De overige baby's krijgen sterk verkorte armen en benen of armen en benen zijn zelfs afwezig. Ook andere afwijkingen aan ogen en oren komen voor. In de jaren 1957-1961 zijn er wereldwijd tienduizend baby's met dit zogenaamde Softenon-syndroom geboren.
  • Vrouwen: u mag het middel daarom NIET GEBRUIKEN bij zwangerschap of als daar kans op is. Vanaf een maand voor de behandeling tot en met een maand na de behandeling kunt u zich het best onthouden van geslachtsgemeenschap. Anders moet u betrouwbare anticonceptie gebruiken. Voor, tijdens en tot een maand na het laatste gebruik zal regelmatig een zwangerschapstest worden gedaan. Meer informatie en regels over het gebruik bij zwangerschap, vindt u onder het kopje 'Zwangerschap'.
  • Mannen: thalidomide komt in de zaadvloeistof terecht. Daarom mogen mannen geen kinderen verwekken tot en met een week na het laatste gebruik van dit middel. Hun partners dienen dezelfde maatregelen te nemen ter voorkoming van zwangerschap zoals hierboven beschreven bij 'Vrouwen'. Meer informatie en regels over het gebruik bij zwangerschap, vindt u onder het kopje 'Zwangerschap'.
• Ernstige zenuwbeschadiging. U merkt dit aan een doof gevoel in voeten of handen, pijnlijke spierkrampen, tintelingen in benen en armen, trillen en moeite met staan en lopen. Waarschuw dan direct uw arts. Door stoppen met het gebruik van thalidomide verdwijnen de klachten soms weer, maar niet altijd. Het is belangrijk als de zenuwbeschadiging ontstaat, deze op te sporen door een regelmatig zenuwonderzoek. Door op tijd te stoppen is de kans groter dat de zenuwbeschadiging weer herstelt. Patiënten met lepra kunnen deze bijwerking minder snel opmerken, omdat bij hen al zenuwbeschadiging aanwezig is. Het is dan moeilijk te bepalen of de verschijnselen een gevolg zijn van lepra of van de bijwerkingen van thalidomide. Zeer regelmatige controle is daarom vereist.
• Slaperigheid, sufheid en een verminderd reactievermogen. Het middel is vroeger als slaapmiddel gebruikt. Door het middel 's avonds voor het slapengaan in te nemen, heeft u hier het minste last van. Ook overdag kunt u nog last hebben van slaperigheid. Wees daarom voorzichtig met activiteiten waarbij uw oplettendheid nodig is, zoals autorijden, het beklimmen van een ladder of het bewaken van een proces op het werk. Onderneem geen risicovolle activiteiten, zeker niet de eerste twee weken van de behandeling, als u nog aan het middel moet wennen.

Soms

• Duizeligheid en verwardheid.
• Verminderde aanmaak van witte bloedcellen en van bloedplaatjes. Hierdoor ontstaan een verminderde afweer tegen infecties en een verhoogd risico op bloedingen, zoals bloedneuzen.

Zelden

• Maagdarmklachten, zoals verstopping of misselijkheid. Door de tabletten met wat voedsel in te nemen, heeft u minder last van misselijkheid. Een mild laxeermiddel, zoals lactulose, is meestal voldoende om de verstopping te verminderen.
• Allergische reacties met onder andere jeuk of galbulten, huiduitslag, griepachtige verschijnselen, koorts, rillingen, spierpijn, benauwdheid of flauwvallen. Waarschuw dan uw arts.
• Mensen met epilepsie kunnen een epilepsieaanval krijgen door dit middel. Extra controle door de arts is nodig.

Zeer zelden

• Ernstige huidbeschadiging. Bij roodverkleuring van de huid met blaren moet u uw arts waarschuwen.
• Leveraandoeningen. U kunt dit merken aan een gevoelige, opgezwollen buik of een gele verkleuring van het oogwit of van de huid. Waarschuw dan een arts.

Raadpleeg uw arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen of als u andere bijwerkingen ervaart waar u zich zorgen over maakt.

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek. Lees ook de meegeleverde 'Informatie voor de patiënt'.

Wanneer?
Neem dit middel bij voorkeur voor het slapengaan. U heeft dan de minste last van de slaperigheid en sufheid. Als u last van misselijkheid heeft, kunt u het beste eerst wat voedsel eten, voordat u de tabletten inneemt.

Als u het middel twee keer per dag gebruikt: 's ochtends na het ontbijt en 's avonds voor het slapengaan.

Hoe lang?
Hoe lang u het moet gebruiken, is afhankelijk van de soort en de ernst van de aandoening. Bij de meeste aandoeningen moet het middel langdurig (maanden tot jaren) worden gebruikt. Bij zweervorming op de slijmvliezen kan een kuur van vier weken voldoende zijn.

Het is belangrijk dit middel consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn.

• Als u dit middel 1 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit middel 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit middel 3 of 4 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 2 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 2 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

autorijden?
Het kan gevaarlijk zijn aan het verkeer deel te nemen als u dit medicijn gebruikt. Dit komt door bijwerkingen, zoals slaperigheid, duizeligheid, verminderde coördinatie en verwardheid. U mag de eerste week dat u dit medicijn gebruikt niet autorijden. Na een week zijn de meeste mensen voldoende gewend geraakt aan de effecten. U mag dan weer autorijden. Maar doe dat alleen als u geen last meer heeft van de bijwerkingen.

Let op: ook kanker, beenmergtransplantaties of LE kunnen een reden zijn dat u niet mag autorijden. Overleg met uw arts of dat bij u het geval is. Wilt u meer informatie over autorijden bij bepaalde aandoeningen? Kijk dan op de website van het CBR.

Voor meer algemene informatie kunt u het thema ‘Medicijnen in het verkeer’ lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.

alcohol drinken?
Alcohol versterkt het versuffende effect van dit middel. Ook als u hier niets meer van merkt omdat u gewend bent geraakt aan dit middel, kunt u door het gebruik van alcohol erg suf worden en uw coördinatie- en beoordelingsvermogen kunnen sterk afnemen. Beperk daarom het gebruik van alcohol en drink het liever niet.

alles eten?
Bij dit middel zijn hiervoor geen beperkingen.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Ritonavir, een middel gebruikt bij hiv-infectie. De hoeveelheid thalidomide in het bloed kan stijgen. Hierdoor zijn de werking en bijwerkingen sterker. Raadpleeg uw arts als u deze combinatie voorgeschreven heeft gekregen.
• Vaccins, bijvoorbeeld bof-mazelen-rodehondvaccin (BMR), gelekoortsvaccin en BCG-vaccin. Thalidomide vermindert de werkzaamheid van deze vaccins en kan de kans op een infectie door het vaccin vergroten. Overleg hierover met uw arts. Als u gevaccineerd wordt reageert het lichaam namelijk met een afweerreactie tegen het vaccin. Thalidomide remt deze afweerreactie.

Het is belangrijk dat uw arts weet welke medicijnen u nog meer gebruikt. Neem daarom uw medicatieoverzicht mee als u naar het ziekenhuis gaat. Dit is een overzicht waarop staat welke medicijnen u gebruikt, maar ook of u bijvoorbeeld allergisch bent voor bepaalde medicijnen. U kunt dit overzicht bij uw eigen apotheek opvragen. Krijgt u in het ziekenhuis nieuwe medicijnen, of verandert er iets aan uw medicijngebruik? Geef dit dan ook weer door aan uw eigen apotheek. Dan blijft uw medicatieoverzicht actueel.

Zwangerschap.
U mag dit medicijn NIET gebruiken tijdens de zwangerschap of als u binnenkort zwanger wilt worden. Dit medicijn is namelijk schadelijk voor de ongeboren baby. Vrouwen moeten voor gebruik zeker weten dat ze niet zwanger zijn. Bent u een vrouw in de vruchtbare leeftijd? Dan gelden er bepaalde regels voordat u dit medicijn mag innemen.

• De behandeling mag slechts beginnen als u minimaal 4 weken anticonceptie heeft gebruikt en daarna een zwangerschapstest heeft gedaan waaruit blijkt dat u niet zwanger bent.
• De arts zal in de 3 dagen voor aanvang van de behandeling deze zwangerschapstest bij u uitvoeren.
• De arts zal vervolgens elke maand een zwangerschapstest bij u uitvoeren.
• De arts zal elke keer een recept schrijven voor maximaal 1 maand. Voor elke maand heeft u een nieuw recept nodig.
• U moet het recept steeds binnen 7 dagen inleveren in de apotheek. Daarna is het niet geldig meer.
• U moet een instemmingsverklaring ondertekenen, waarin u bevestigt dat u op de hoogte bent van de ernstige bijwerking op de ongeboren baby en dat u de patiëntenbrochure heeft ontvangen en gelezen.
• U moet betrouwbare anticonceptie gebruiken tijdens het gebruik van thalidomide en tot en met een maand na stoppen van thalidomide. Betrouwbare anticonceptie is bijvoorbeeld een spiraaltje, een implantatiestaafje, de prikpil of de minipil (dit is een anticonceptiepil met alleen een progestageen). De 'gewone' pil is een combinatiepil met een progestageen en een oestrogeen. Maar die is niet geschikt voor vrouwen die thalidomide gebruiken, omdat er dan een grotere kans is dat de vrouw trombose krijgt. Overleg met uw arts over welke anticonceptie goed is voor u.
• Denkt u dat u toch zwanger bent of bent geworden? Stop dan meteen met het gebruik van thalidomide. Neem direct contact op met uw arts.

Ook voor mannen die thalidomide gebruiken, gelden bepaalde regels.

• Mannen moeten ook anticonceptieve maatregelen nemen. Zij moeten condooms gebruiken tijdens het gebruik van thalidomide en tot en met een week na stoppen van thalidomide. Zelfs als de man gesteriliseerd is. Het middel komt namelijk in de spermavloeistof terecht en geeft daardoor een groot risico op aangeboren afwijkingen bij de baby.
• U moet een instemmingsverklaring ondertekenen, waarin u bevestigt dat u op de hoogte bent van de ernstige bijwerking op de ongeboren baby en dat u de patiëntenbrochure heeft ontvangen en gelezen.
• Heeft u seks gehad met een vrouw en denkt u dat zij toch zwanger is of is geworden? Neem dan direct contact op met uw arts.

Borstvoeding
Gebruik dit middel NIET als u borstvoeding geeft, of stop de borstvoeding. Er zijn geen gegevens bekend of dit middel in de moedermelk terechtkomt. Maar omdat het middel ernstige bijwerkingen heeft, is het niet veilig voor de zuigeling en moet elk risico worden vermeden.

Stop niet zomaar met het gebruik, zeker niet als u dit middel gebruikt om afweerreactie na een beenmergtransplantatie te onderdrukken. Raadpleeg uw arts als u wilt stoppen.

Bent u gestopt met thalidomide, maar heeft u nog tabletten over? Breng deze dan terug naar de apotheek. Geef uw medicijnen nooit aan iemand anders. U moet ervoor tekenen dat u hiermee akkoord gaat.

Thalidomide is sinds 2008 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar als het merkloze Thalidomide in tabletten.

Het is ook van 1957 tot 1961 internationaal op de markt geweest, in Nederland onder de naam Softenon.

Dit middel kan ernstige bijwerkingen bij de ongeboren baby geven. Het voorschrijven, afleveren en gebruik van thalidomide kan alleen als aan strenge regels van de overheid met betrekking tot het Zwangerschaps Preventie Programma is voldaan.

Deze regels van dit Zwangerschaps Preventie Programma, vindt u onder het kopje 'Zwangerschap'. Zowel voor mannen als vrouwen gelden regels.